سرقفلی

سرقفلی

سرقفلی واژه ای که شاید خیلی از ما به گوشمان برسد و همواره این سوال پیش بیاید که سرقفلی یعنی چه ؟
شاید بارها در بازار تهران یا کرج یا هر شهر دیگری این واژه بسیار شنیده می شود واقعاً آیا کسانی که از این واژه استفاده می‌کنند می‌دانند معنای آن چیست ؟
آیا این واژه همان حق کسب و پیشه و تجارت می باشد ؟
ابتدا در عرف تجار و بازرگانان به کار می رفت تا اینکه ابتدا در قانون سال ۱۳۳۹ و سپس در قانون سال ۱۳۵۶ این واژه وارد شد .
هم اکنون بخشی از دعاوی و شکایات حول این محور می گردد .
مالک ملک قصد دارد نسبت به تخلیه مستاجر اقدام کند

اما ریالی به مستاجر بابت سرقفلی ندهد یا حداقل مبلغ را پرداخت کند

و از آن سوی دیگر مستاجر نیز میلی به تخلیه مورد اجاره ندارد و در قبال آن حاضر است با مبلغ گزافی مورد اجاره را در قبال سرقفلی پرداخت نماید.
این موضوع اختلافات اساسی مابین مستاجر و موجر ایجاد نموده که فعلاًخارج از این مقال می‌باشد.

حال می‌توان این واژه را از نظر دکترین و علمای حقوق که تعاریف متفاوتی را ارائه نمودند به شرح ذیل بیان داشت:

مرحوم دهخدا اولین رئیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران در فرهنگ خود سرقفلی را چنین تعریف نموده :

چیزی که از کرایه دار دوکان بگیرند و آن مزد گشودن قفل است که داخل در کرایه نیست
دکتر جعفری لنگرودی در دانشنامه حقوقی خود آوردن که پولی که مستاجر ثانی به مستاجر سابق در موقع انتقال بلاعوض می دهد

و همچنین مستاجر اول به موجر یا مالک می دهد .
در حقوق ایران سرقفلی عبارت است از

اینکه حقی که تاجر یا صنعتگر در نتیجه جلب مشتری و شهرت و فعالیت خود برای محل کار خود ایجاد می کند .
از نظر اینجانب آنچه که نزدیک به تعریف سرقفلی می‌باشد

نظر مرحوم دهخداست و سرقفلی نسبت به حق کسب و پیشه متفاوت می‌باشد

چرا که سرقفلی مبلغی است که مستاجر از ابتدا به موجر پرداخت می‌کند

و این جدای از مبلغ اجاره بهاست همانگونه که دکتر لنگرودی نیز اینگونه تعریف نمودند .
اما حق کسب و پیشه حقی است که بازرگان و کاسب نسبت به محل به جهت اقدام در

اجاره، شهرت و جمع‌آوری مشتری ایجاد می نماید .
در رویه قضایی گاه سرقفلی و حق کسب و پیشه در یک مفهوم قرار می‌گیرند و گاه متفاوت از همدیگر !

منبع:وکیل الرعایا