دستور موقت یا دادرسی فوری

دستور موقت یا دادرسی فوری

دستور موقت یا دادرسی فوری ،از جمله اقدامات تأمینی که دارای نقش ویژه ای پیش از طرح دعوا یا پس از طرح دعوا و در جریان طرح دعوای اصلی خواهان می باشد،امکانی است تحت عنوان دستور موقت که ذی نفع یا وکیل وی تمایل دارند آن را بکار بگیرند. چنین دستوری قانوناً زمانی صادر می شود که رسیدگی به امر مورد توجه دادگاه فوریت داشته و نیازمند دادرسی فوری باشد.

موضوع اصلی دستور موقت

دادرسی فوری که از آن به دستور موقت نیز تعبیر شده، نوعی از رسیدگی است که سرعت، عدم ورود در ماهیت دعوا و حذف تشریفات، موضوع اصلی آن محسوب می‌شود. درخواست دستور موقت در صورتی می‌تواند به نتیجه مطلوب برسد که دادگاه فوریت را احراز کند.

دادرسی فوری یک دادرسی استثنایی می باشد؛

این دادرسی درواقع معطوف به موارد خاص می باشد. در این گونه از موارد اگر دادگاه بخواهد از راه دادرسی اختصاری متداول عمل کند، نه تنها به نتیجه مطلوبی نمی‌رسد بلکه ممکن است خسارت جبران‌ناپذیری نیز متوجه خواهان شود.از این رو خواهان مورد درخواست خود را از راه دادرسی فوری تعقیب می‌کند تا بدون تشریفات دادرسی به درخواست خواهان رسیدگی و تصمیمی عاجل اتخاذ شود.

در چه مواردی دادرسی فوری صورت می گیرد؟

1)اموری که محتاج تعیین تکلیف فوری می باشند؛

تکلیف فوری در هردعوایی میتواند مصداق داشته باشد. فوریت یک امر ماهوی است، هرگاه چند روز حتی چند ساعت تأخیر در رسیدگی سبب ورود خسارت به یکی از اصحاب دعوا شود، می‌توان آن را از موارد دادرسی فوری به شمار آورد.

2)هر گاه مسائلی در جریان اجرای احکام یا اسناد لازم الاجرای اداره ثبت حاصل شود؛

چنین مسائلی نیازمند صدور دستور موقت می باشند. فوریت تا اندازه‌ای است که اگر دادرس بلافاصله رسیدگی نکرده و تدبیری اتخاذ نکند، حقی فوت شود یا زیان جبران‌ناپذیری متوجه شود.به عنوان مثال به مانع برخوردن بازداشت اموال، اعتراض‌های صاحب اموال یا اشخاص ثالث و اعتراض راجع به تشریفات اموال. البته تمام این اختلافات جنبه فوریت ندارد.

نحوه رسیدگی در دادرسی فوری

دادرسی فوری بر اساس درخواست خواهان انجام می شود که ممکن است به صورت شفاهی (در صورتیکه شفاهی باشد ، در صورتمجلس قید می شود و باید به امضای درخواست کننده نیز برسد.)  یا کتبی باشد و نیازی به تقدیم دادخواست به صورت رسمی ندارد.در حالیکه شروع به رسیدگی در دادگاه ها در دادرسی عادی و اختصاری نیازمند تقدیم دادخواست است.

هزینه درخواست دستور موقت

اگر دستور موقت در دادگاهی که به اصل دعوا رسیدگی می‌کند، درخواست شود، هزینه‌ای ندارد؛ در غیر این صورت هزینه آن مبلغی است که در دعاوی غیر مالی مقرر شده است.

اقسام دادرسی فوری

1)دادرسی فوری دایر بر توقیف مال:

به عنوان مثال، در مواردی که نسبت به حقوق حاصله از ثبت، علامت تجاری یا حق اختراع، دعوایی اقامه شود، خواهان در ضمن دعوا، صدور دستور موقت مبنی بر توقیف محصولات تقلبی یا تقلیدی و عدم ساخت یا فروش آن را درخواست می‌کند.

2)دادرسی فوری دایر بر انجام یک عمل:

مثلاًَ زمانی که صاحبان املاک مشاعی یا مجاور قصد تعمیر کاری در ملک را داشته باشند،خواهان صدور دستور موقت می شوند.

3)دستور موقت دایر بر جلوگیری از انجام یک امر

به عنوان مثال درخواست صدور حکم استیفای دین از اموال انتقال‌گیرنده در مورد فرار از تادیه دین که خواهان در ضمن آن از دادگاه بخواهد برای منع هر گونه نقل و انتقال مورد معامله تا ختم دادرسی و صدور حکم دستور موقت صادر کند.

صلاحیت دادگاه ها در امور فوری

امور فوری وفق قانون آیین دادرسی مدنی تابع قواعد صلاحیت می باشند؛در واقع چنانچه اصل دعوا در دادگاهی مطرح است، مرجع درخواست دستور موقت همان دادگاه است؛ خواه آن دادگاه نخستین باشد یا پژوهش. در مورد اشکالاتی که در جریان احکام پیش می‌آید، مرجع درخواست دادگاهی است که حکم توسط آن دادگاه اجرا می‌شود و  در سایر موارد، مرجع درخواست دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد.

نکته

یک استثناء از قاعده صلاحیت را قانون به این نحو تجویز کرده است که :

هرگاه موضوع درخواست دستور موقت در مقر دادگاهی غیر از دادگاهی باشد که مشغول رسیدگی به اصل دعوا است یا صلاحیت رسیدگی به آن را دارد یا دادگاهی که حکم توسط آن اجرا می‌شود، در این مورد خواهان حق انتخاب بین دادگاه صلاحیتدار و دادگاهی که موضوع در مقر آن واقع است، دارد؛ البته این استثناء اختیاری است.

هر مأمور قضایی صلاحیت قضاوت در امور دادرسی فوری را دارا نیست؛

علاوه بر مراتب علمی و اخلاقی و نیز تجربه که شرط عمومی همه خدمتگذاران قضایی است، دادرس امور فوری باید واجد صفات خاصی باشد که اهم آن از این قرار است این شخص باید مدیر و مدبر بوده، سرعت انتقال داشته باشد و بتواند به سرعت تصمیم بگیرد همچنین تصمیم او مفید به حال و گرفتاری متظلم و متناسب با وضعیت کار و در حد اعتدال باشد.

رفع اثر از دستور موقت

هرگاه بنابر دلایل و جهاتی موجبات صدور دستور موقت زایل شود بایستی به سرعت از آن رفع اثر شود؛به عنوان مثال:

1. 1. در صورتی که درخواست‌کننده دستور موقت، قبل از اقامه دعوای اصلی تقاضای صدور دستور موقت کرده و دادگاه ضمن دادرسی فوری، درخواست او را اجابت و به صدور دستور موقت مبادرت کرده باشد، در این صورت وی مکلف است دادخواست خود را ظرف 10 روز با رعایت مدت مسافت از تاریخ صدور دستور موقت به دادگاه صالح برای اثبات ادعای خود تسلیم کند و گواهی آن دادگاه مبنی بر تقدیم به‌موقع دادخواست به دادگاهی که دستور موقت صادر کرده است را ارائه دهد.در صورتی که فرد ظرف 3 روز از تاریخ تقدیم دادخواست، گواهی مذکور را به دادگاه صادرکننده دستور موقت ندهد، به درخواست طرفی که دستور موقت به زیان او صادر شده است، از دستور موقت رفع اثر خواهد شد.

2.هرگاه طرف تأمینی بدهد که متناسب با موضوع دستور موقت باشد،دادرس از دستور موقت رفع اثر می کند.

3. 3. هر گاه جهتی که موجب دستور موقت شده است، مرتفع شود، دادرس دادگاه که دستور موقت داده است، دستور را الغا می‌کند و اگر اصل دعوا در دادگاه مطرح باشد همان دادگاه دستور را الغا خواهد کرد.
4. 4. در صورتی که مدعی دستور موقت به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم به بی‌حقی شود.

دستور موقت امری تبعی می باشد؛

به این معنا که دستور موقت در صورتی می‌تواند درخواست و صادر شود که اصل دعوا مطرح شده یا قابل طرح باشد.و همچنین خواسته دستور موقت باید متناوب از خواسته دعوا باشد . دادرسی فوری و دستور موقت برای رسیدگی فوری به اصل دعوا و صدور حکم فوری تاسیس نشده بلکه اقدامی موقتی است که در حاشیه اصل دعوا انجام می‌شود.

صدور دستور موقت مستلزم گرفتن تأمین است؛

به استناد قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه مکلف است برای جبران خسارت احتمالی که از دستور موقت حاصل می‌شود از خواهان تامین مناسبی بگیرد.َََ

دفتروکالت وکیل الرعایا

موسسه حقوقی وکیل الرعایا به وسیله وکلای مجرب، وکلای پایه یک دادگستری و همچنین وکلای کانون دادگستری این توان را در خود می بیند که دعاوی کلیه امور ذیل را در استان البرز، بپذیرد:

دعاوی حقوقی شامل:  دعاوی ملکی و املاک، رفع تصرف عدوانی، خلع ید، تخلیه، حکم جلب، وصول مطالبات، الزام به سند، توقیف اموال  دیگر دعاوی مربوطه.دعاوی خانوادگی شامل طلاق، طلاق توافقی، نفقه، عدم تمکین، حضانت، مهریه، فسخ نکاح و دیگر دعاوی مربوطه.دعاوی کیفری شامل خیانت در امانت، قتل، ضرب وجرح. جعل اسناد، استفاده از سند مجعول، سرقت. فروش مال غیر، کلاهبرداری.دیگر دعاوی مربوطه.و همچنین کلیه دعاوی حقوقی کیفری  و خانوادگی ثبتی تنظیم لایحه جهت دادگاه های بدوی. تجدید نظر، دیوان عالی کشور و طرح شکایت در کلیه دعاوی و تنظیم قرارداد مالی خرید و فروش و املاک، دیه. بیمه مشارکت، طلاق توافقی در تهران و کرج ثبت شرکت و تغییرات شرکتها. ثبت برند و ثبت علامت تجاری را در دفترمشاوره حقوقی درکرج  انجام دهد.