الزام به تمکین زوجه

الزام به تمکین زوجه

پس از اینکه عقد نکاح به طور صحیح منعقد گردد ، رابطه ی زوجیت فی مابین طرفین برقرار و حقوق و تکالیف شرعی و عرفی آنان در قبال یکدیگر جاری می گردد. در این هنگام زوجه مکلف است به تمکین و قیام جهت ادای وظایف زوجیت در مقابل شوهر . تمکین وظیفه ای است شرعی وقانونی که به طور خاص مورد توجه قانون حمایت از خانواده قرار گرفته است.

مقصود از تمکین چیست ؟

تمکین دو معنای عام و خاص دارد؛ در معنای عام زوجه ملزم می باشد تا در منزلی سکونت نماید که زوج تعیین می کند ؛ البته به شرطی که آن منزل در شأن زوجه باشد تا زوج به زن دسترسی داشته و تمکین عام در نظر گرفته شود تا زن ناشزه محسوب نشود.

شرط انتخاب مسکن

معمولاً پس از ازدواج زوج منزلی را به عنوان محل سکونت در نظر می گیرد ؛ اما ممکن است بر حسب شرایط در عقد نکاح شرط شود که انتخاب مسکن بر عهده ی زوجه باشد. زوجه در هرصورت پس از انتخاب مسکن بایستی تمکین عام از شوهر خود داشته باشد.

سایر مصادیق تمکین عام

پذیرفتن ریاست مرد در خانواده وفق قانون مدنی و همچنین حق سکونت زوجه نیز تمکین عام زن از شوهر محسوب می شود.

مقصود از تمکین خاص چیست؟

به تمکین جنسی ، تمکین خاص گفته می شود ؛ تمکین خاص ناظر بر روابط زناشویی بین زوجین است . در واقع زن باید زمینه بر طرف کردن همه نیازهای متعارف و ممکن برای زناشویی را فراهم آورد.

آیا تمکین خاص امری مطلق می باشد؟

تمکین خاص ، امر مطلقی نیست و زن موظف به انجام این امر بر طبق زمان و مکان و عرف می باشد . به همین دلیل مواردی هستند که زوجه در آن الزامی به تمکین ندارد. به عنوان مثال زمانی که شوهر مبتلا به یکی از بیماری های مقاربتی جنسی باشد ، زن می تواند از تمکین امتناع نماید و همزمان از نفقه نیز استفاده کند.

حق حبس

 

وفق قانون مدنی ، یکی از وظایف زن در مقابل شوهر تمکین خاص می باشد ؛ اما برای انجام این وظیفه حقی تحت عنوان حق حبس برای زن در نظر گرفته شده است . بدین معنا که زن می تواند تا مهریه خود را نگرفته است ( مشروط بر آنکه مهریه حال باشد )  از تمکین خاص خودداری نماید و همچنان نفقه اش را بگیرد که این عمل اصطلاحاً حق حبس نام دارد.

نکته

نکته قابل توجه این است که در انواع تمکین ، تشخیص اموری که مرد می تواند از همسر خود انتظار داشته باشد ، بستگی به عرف و آداب و رسوم اجتماعی دارد و نمی توان محدوده خاصی را برای آن قائل شد .

دادخواست الزام به تمکین

در موارد عدم تمکین زوجه ، زوج یا وکیل او قانوناً می توانند با دادن دادخواست الزام به تمکین از طریق ثبت در دفاتر خدمات قضایی در دادگاه خانواده محل اقامت زوجه اقامه دعوی تمکین نمایند.

ارسال اظهارنامه

لازم به ذکر می باشد که زوج می تواند قبل از هرگونه اقدام رسمی و قانونی ، اظهارنامه ای مبنی بر لزوم تمکین و بازگشت زوجه به منزل ، برای همسر خود ارسال نماید . ارسال چنین اظهارنامه ای قبل از تقدیم دادخواست الزام به تمکین ، احتمال طرح دعوی و رسیدگی قضایی را کاهش می دهد و طرفین را زودتر به نتیجه می رساند.

نحوه ی اعتراض به رأی تمکین

پرونده الزام به تمکین دو مرحله ای می باشد ؛ یعنی هر کدام از زوجین که رأی دادگاه بدوی به ضرر او باشد ، می تواند در فرجه ۲۰ روزه پس از ابلاغ رأی، نسبت به اعتراض و تجدید نظر خواهی از طریق ثبت در دفتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام نماید.

تمکین شرط استحقاق نفقه نیست

بر اساس قانون مدنی تمکین شرط استحقاق نفقه نمی باشد ؛ بلکه نشوز مانع از آن است. بنابراین پرداخت نفقه با عقد ازدواج دائم بر عهده شوهر است و چنانچه زن از وظایف زناشویی خود امتناع کند، مستحق نفقه نمی باشد . با این وصف چه خواهان دعوی مرد باشد یا زن ( به عنوان مثال در دادخواست مطالبه نفقه از سوی زن یا تمکین از طرف مرد ) ، این مرد است که باید برای عدم پرداخت نفقه به زن، امتناع وی را از ادای وظایف زناشویی اثبات نماید.