تعیین خسارت روزانه در قرارداد

تعیین خسارت روزانه در قرارداد

تعیین خسارت روزانه در قرارداد , وجه التزام مبلغی است که طرفین یک قرارداد به عنوان جریمه ی تأخیر و یا عدم انجام تعهد قراردادی پیش بینی می کنند. در واقع وجه التزام نوعی ضمانت اجرای حقوقی است که احتمال نقض و تخلف از قرارداد را به حداقل می رساند.

مثال وجه التزام قراردادی

به عنوان مثال در یک قرارداد مشارکت در ساخت ممکن است شرط شود که اگر سازنده در موعد مقرر نسبت به تحویل آپارتمان های موضوع قرارداد اقدام ننماید ، به ازای هرروز تأخیر در انجام تعهد ، مبلغی به عنوان خسارت تأخیر در انجام تعهد ، به مالک پرداخت کند.

مبنای حقوقی دادخواست

اگر یکی از طرفین قرارداد ، اجرای تعهد را با تأخیر انجام دهد و یا به صورت کلی از انجام تعهد استنکاف کند ، طرف دیگرقرارداد می تواند دادخواست مطالبه ی وجه التزام را تقدیم کند.

طرفین دعوی

طرفین دعوی در حقیقت طرفین قراردادی هستند که در آن وجه التزام ، تعیین شده است. شخصی که تعهد به نفع او شده است ، خواهان و شخصی که از تعهد تخلف کرده ، خوانده است.

مرجع صالح برای رسیدگی

دعوای مطالبه ی وجه هرچند از قراردادی ناشی شده باشد که موضوع آن ملک است ، جزو دعاوی منقول محسوب می شود و خواهان می تواند در دادگاه محل اقامتگاه خوانده و یا محل انعقاد قرارداد و یا محل اجرای تعهد ، طرح دعوی کند.

نحوه ی اجرای رأی

بعد از صدور حکم مبنی بر محکومیت متعهد و قطعیت آن ، متعهد له باید درخواست صدور اجراییه کند و به طرق مختلف از جمله ، معرفی اموال متعهد به ناحیه ی اجرا و در صورت عدم شناخت اموال متعهد ، با گرفتن استعلام از اداره ی راهور نیروی انتظامی ، ثبت اسناد و املاک ، بانک مرکزی و … در صدد به دست آوردن اموال و جبران خسارت های به وجود آمده برآید. در صورتی که مالی از محکوم علیه در دسترس نباشد ، محکوم له می تواند جلب محکوم علیه را از دادگاه بخواهد.

اخذ وجه التزام از متخلف

اگر در معامله ای شرط شده باشد که در صورت تخلف ، متخلف مبلغی به عنوان خسارت پرداخت کند ، دادگاه نمی تواند متخلف را به بیشتر یا کمتر از آنچه در قرارداد ذکر شده است ، محکوم کند.

فایده تعیین خسارت روزانه در قرارداد

روشن است که وجه التزام برای تحکیم و تضمین اجرای تعهدات متعهد است ؛ اما در مورد اینکه آیا متعهد می تواند با پرداخت وجه التزام عدم انجام تعهد ، خود را از اجرای تعهد اصلی معاف کند یا اینکه باید تعهد اصلی را هم انجام دهد ، اختلاف نظر وجود دارد.

نظر اکثریت

برخی محاکم معتقدند که اگر وجه التزام عدم انجام تعهد گرفته شود ، متخلف را نمی توان به اجرای تعهد اصلی ملزم کرد. به عبارت دیگر زمانی می توان وجه التزام عدم انجام تعهد را مطالبه کرد که امکان الزام متعهد به اجرای تعهد اصلی وجود نداشته باشد.

نظر اقلیت

عده ای دیگر معتقدند که خسارت عدم انجام تعهد و اجرای تعهد اصلی با هم قابل جمع هستند. البته قصد مشترک طرفین و توافقات قراردادی ، نقش مؤثری در نظر دادگاه در این خصوص دارد و دادگاه ابتدا باید قصد طرفین را شناسایی و احراز کند که توافق متعاقدین چه بوده است.

میزان مبلغ وجه التزام

اگر مبلغ وجه التزام ، مبلغ غیرمتعارف باشد و تناسبی بین وجه التزام و تعهد اصلی وجود نداشته باشد ، برخی محاکم صرفاً تا سقف تعهد اصلی و یا حد متعارف ، حکم صادر می کنند و نسبت به مازاد ، حکم به محکومیت خوانده به پرداخت وجه التزام صادر نمی کنند. سایر محاکم نیز به استناد اصل حاکمیت اراده نسبت به پرداخت وجه التزام تا هرمیزانی که طرفین توافق کرده اند ، حکم صادر می کنند.

در چه صورتی تکلیفی به پرداخت وجه التزام وجود ندارد؟

اگر تأخیر در اجرای قرارداد و یا عدم انجام تعهد در نتیجه ی حادثه ی خارج از اراده ی متعهد باشد که قابل پیش بینی نبوده و متعهد امکان رفع آن را نداشته است ، متعهد محکوم به پرداخت وجه التزام نخواهد شد.

نتیجه گیری

در زمینه ی فایده تعیین خسارت روزانه در قرارداد بایستی خاطر نشان کرد که ، وجه الزام مبلغی است که طرفین قرارداد آن را به عنوان خسارت ناشی از عدم انجام تعهد یا تأخیر در اجرای آن قرار می دهند ؛ در صورتی که بخواهید مطمئن باشید که اگر پس از امضای قرارداد ، طرف مقابل به تعهدات قراردادی اش عمل نکند ، شما بتوانید ضمن الزام وی به انجام کلیه ی تعهداتش ، مبلغی را به عنوان خسارت دریافت کنید و متخلف ملزم باشد که وجهی را به عنوان خسارت به صورت ثابت یا روزشمار پرداخت کند ، می توانید مبلغی را به عنوان وجه التزام تعیین نمایید.

همچنین در صورتی که قراردادی فی مابین طرفین نباشد ، در مورد خسارات وارده ، دادگاه شاخص بانک مرکزی را معتبر می داند . پس اگر می خواهید جریمه ای بیش از این تعیین کنید ، حتماً وجه التزام را در قرارداد پیش بینی کنید.